
Sucha zgnilizna wierzchołkowa – przyczyny, zapobieganie i sposoby leczenia
17 stycznia 2025Sucha zgnilizna wierzchołkowa to jedno z najczęstszych schorzeń dotykających owoce pomidorów, papryki, cukinii czy bakłażanów. Objawia się charakterystycznymi plamami na końcach owoców, które mogą prowadzić do ich deformacji i utraty jakości. Choć choroba ta nie jest zakaźna i nie wynika z infekcji grzybami ani bakteriami, może znacząco obniżyć wartość plonów. W tym artykule wyjaśniamy, jakie są przyczyny suchej zgnilizny wierzchołkowej, jak jej zapobiegać i jakie działania podjąć, gdy problem już się pojawi.
Co to jest sucha zgnilizna wierzchołkowa?
Sucha zgnilizna wierzchołkowa to zaburzenie fizjologiczne, które pojawia się w wyniku niedoboru wapnia w rozwijających się owocach. Choroba dotyczy głównie warzyw psiankowatych, takich jak pomidory i papryka, ale może również występować na innych owocach i warzywach. Problem najczęściej objawia się w okresie intensywnego wzrostu owoców, gdy rośliny nie są w stanie dostarczyć wystarczającej ilości wapnia do rozwijających się tkanek.
Jak rozpoznać suchą zgniliznę wierzchołkową?
Rozpoznanie suchej zgnilizny wierzchołkowej jest stosunkowo łatwe dzięki charakterystycznym objawom. Oto, na co należy zwrócić uwagę:
- Plamy na końcach owoców
Na dolnej części owoców pojawiają się ciemne, wodniste plamy, które z czasem stają się suche i korkowate. - Brak objawów na liściach
Sucha zgnilizna wierzchołkowa dotyczy wyłącznie owoców, liście pozostają zdrowe i zielone. - Twarda struktura plam
W przeciwieństwie do infekcji grzybowych plamy są suche i twarde, a ich kolor może zmieniać się od brązowego do czarnego. - Zmniejszenie wielkości owoców
W wyniku choroby owoce mogą przestać się rozwijać, co prowadzi do ich deformacji i mniejszych plonów.
Przyczyny suchej zgnilizny wierzchołkowej
Choć główną przyczyną suchej zgnilizny wierzchołkowej jest niedobór wapnia, problem ten może być spowodowany wieloma czynnikami. Oto najważniejsze z nich:
- Nieregularne podlewanie
Gwałtowne zmiany wilgotności gleby utrudniają roślinom pobieranie wapnia, co prowadzi do jego niedoboru w owocach. - Niedobór wapnia w glebie
Gleby ubogie w wapń lub o zbyt niskim poziomie pH mogą powodować problemy z dostępnością tego pierwiastka. - Nadmierne nawożenie azotem
Zbyt duża ilość azotu sprzyja szybkiemu wzrostowi roślin, co może ograniczać transport wapnia do owoców. - Stres cieplny
Wysokie temperatury i susza zwiększają zapotrzebowanie roślin na wodę, co może zakłócać transport składników odżywczych. - Nadmierna konkurencja między owocami
Gdy na jednej roślinie rozwija się zbyt wiele owoców jednocześnie, roślina może nie być w stanie dostarczyć wystarczającej ilości wapnia do wszystkich z nich.
Jak zapobiegać suchej zgniliźnie wierzchołkowej?
Zapobieganie suchej zgniliźnie wierzchołkowej polega na zapewnieniu roślinom odpowiednich warunków wzrostu i optymalnego poziomu wapnia w glebie. Oto najważniejsze kroki, które warto podjąć:
- Regularne podlewanie
Utrzymanie równomiernej wilgotności gleby jest kluczowe dla prawidłowego pobierania wapnia przez rośliny. Warto podlewać rośliny rano, unikając przesuszania i zalewania gleby. - Stosowanie nawozów wapniowych
Nawozy zawierające wapń, takie jak saletra wapniowa, mogą być stosowane przed sadzeniem roślin lub w trakcie ich wzrostu. Ważne jest, aby dostarczać wapń w formie łatwo przyswajalnej. - Korekta pH gleby
Gleby kwaśne (o niskim pH) mogą ograniczać dostępność wapnia. Dodanie wapna do gleby pomaga podnieść jej pH i poprawić warunki dla roślin. - Stosowanie mulczu
Warstwa ściółki wokół roślin zapobiega nagłym zmianom wilgotności gleby i pomaga utrzymać stabilne warunki wzrostu. - Ograniczenie nawożenia azotem
Zrównoważone nawożenie z mniejszą ilością azotu pozwala uniknąć nadmiernego wzrostu roślin kosztem jakości owoców. - Usuwanie nadmiaru owoców
Przerzedzanie owoców na roślinie pozwala zapewnić lepszy transport składników odżywczych do pozostałych owoców.
Jak radzić sobie z już występującą suchą zgnilizną wierzchołkową?
Jeśli objawy suchej zgnilizny wierzchołkowej już się pojawiły, należy podjąć działania mające na celu ograniczenie szkód i poprawę warunków wzrostu roślin:
- Usuwanie dotkniętych owoców
Owoce z widocznymi objawami należy usuwać, aby roślina mogła skupić się na rozwoju zdrowych owoców. - Poprawa nawadniania
Wprowadzenie regularnego podlewania pozwala zmniejszyć stres roślin i poprawić transport wapnia. - Stosowanie oprysków wapniowych
Opryski zawierające wapń mogą być stosowane bezpośrednio na liście i owoce, co pomaga w szybszym dostarczeniu pierwiastka tam, gdzie jest najbardziej potrzebny. - Sprawdzenie gleby
Analiza gleby pozwala określić, czy problem wynika z niedoboru wapnia, niskiego pH czy innych czynników. Na tej podstawie można wprowadzić odpowiednie korekty.
Sucha zgnilizna wierzchołkowa to problem, który może znacząco obniżyć jakość i ilość plonów, ale dzięki odpowiednim działaniom zapobiegawczym i właściwej pielęgnacji roślin można go skutecznie ograniczyć. Regularne podlewanie, dostarczanie wapnia i utrzymanie zdrowej gleby to klucz do sukcesu w walce z tym zaburzeniem. Dzięki tym prostym krokom plony będą zdrowe, obfite i wolne od defektów, które mogłyby wpłynąć na ich jakość.